ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނަށް ޔަހޫދީން ދެމުންދާ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާތަކުގެ ސަބަބުން، މުޅި ދުނިޔެއިން އެ ޢަމަލުތައް ކުށްވެރިކުރަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްގައި، ޔަހޫދީންނަށް ހަތިޔާރު ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި އެންމެ އިސް ދައުރެއް އަދާކުރާ ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ޖަރުމަނުވިލާތް ހިމެނެއެވެ. އެމެރިކާއަށް ފަހު ޔަހޫދީންނަށް އެންމެ ގިނަ ޢަދަދަކަށް ހަތިޔާރު ފޯރުކޮށްދެނީ ޖަރުމަނުވިލާތުންނެވެ. މިދިޔަ އޮގަސްޓު މަހުގެ ތެރޭގައި ޖަރުމަނުން ވަނީ ޣައްޒާއަށް ޙަމަލާ ދިނުމަށް ބޭނުންކުރާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ބައެއް ހަތިޔާރު ވިއްކުން ވަގުތީ ގޮތުން މެދުކަނޑާލާފައެވެ. ނަމަވެސް، މިހާރު އެ ޤައުމުން ވަނީ ނޮވެމްބަރު މަހުގެ 24 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އަނެއްކާ ވެސް ޔަހޫދީންނަށް ހަތިޔާރު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ނިންމާފައެވެ. މި ނިންމުމަކީ ޖަރުމަނަކީ ޔަހޫދީންގެ ޢުދުވާނުގައި ބައިވެރިއެއްކަން ހާމަކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
ޔަހޫދީންގެ ދެވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު މަދަދުގާރު
ޖަރުމަނުވިލާތަކީ ޔަހޫދީންގެ އަސްކަރީ ބާރު ގަދަކުރުމުގައި އެންމެ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއް ޤައުމެވެ. ސްޓޮކްހޯމް އިންޓަނޭޝަނަލް ޕީސް ރިސަރޗް ސެންޓަރުން (SIPRI) ކުރި ދިރާސާއަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި 2019 ވަނަ އަހަރާއި 2023 ވަނަ އަހަރާ ދެމެދު ޔަހޫދީން އެތެރެކޮށްފައިވާ ހަތިޔާރުގެ 30 އިންސައްތަ ފޯރުކޮށްދީފައި ވަނީ ޖަރުމަނުވިލާތުންނެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ގިނައީ ޣައްޒާއަށް ޙަމަލާ ދިނުމަށް ޔަހޫދީން ބޭނުންކުރި ހަތިޔާރެވެ. އެމެރިކާއަށް ފަހު ޔަހޫދީންނަށް އެންމެ ގިނަ ޢަދަދަކަށް ހަތިޔާރު ފޯރުކޮށްދޭ ޤައުމަކީ ޖަރުމަނުވިލާތަށް ވުމުން، ޖަރުމަނުގެ މި ނިންމުންތަކަކީ ޔަހޫދީންގެ ޢަމަލުތަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބާރުދޭ ކަންކަމެވެ.
ހަތިޔާރު ވިއްކުން އަލުން ފެށުމުގެ ނިންމުން
މިދިޔަ އޮގަސްޓު މަހުގެ ތެރޭގައި ޖަރުމަނުވިލާތުން ވަނީ ހަމައެކަނި ޣައްޒާއަށް ޙަމަލާ ދިނުމަށް ބޭނުންކުރާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ހަތިޔާރު ފޯރުކޮށްދިނުން މެދުކަނޑާލާފައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، އެހެނިހެން ހަތިޔާރު ފޯރުކޮށްދިނުން އޭރު ވެސް ހުއްޓާލައިފައެއް ނުވެއެވެ. މިހާރު އަލުން ހަތިޔާރު ވިއްކުމަށް ނިންމާފައިވާއިރު، ޖަރުމަނުވިލާތުގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު ޔޯހަން ވަޑެފޫލް ވަނީ މި ނިންމުމަކީ ޒިންމާދާރު އަދި ރަނގަޅު ނިންމުމެއް ކަމަށް ބުނެފައެވެ. އެ ޤައުމުން ބުނާ ގޮތުގައި ކޮންމެ ހުށަހެޅުމެއް ވެސް ވަކިވަކިން ދިރާސާކޮށްފައި ހަތިޔާރު ވިއްކާނެއެވެ. ނަމަވެސް، ޣައްޒާގައި ހިނގަމުންދާ އިންސާނީ ކާރިސާއަށް ބެލުމެއް ނެތި، ހަތިޔާރު ވިއްކުމުގެ ނިންމުން އަލުން ފެށުމަކީ، ޔަހޫދީންގެ ޢަމަލުތަކަށް ޖަރުމަނުން ދޭ ތާއީދުގެ ސިފަ ބަދަލުނުވާކަން ހާމަކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
ޔަހޫދީންގެ އަނިޔާވެރި ޢުދުވާނުގައި ޖަރުމަނު ބައިވެރިވުމުން ދޭހަވަނީ:
ޔަހޫދީން ޣައްޒާއަށް ދެމުންދާ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާތަކުގެ ސަބަބުން އެތައް ހާސް ބަޔަކު ޝަހީދުވެ އަނިޔާ ލިބެމުންދާކަން ދުނިޔެއަށް ވަނީ ހާމަވެފައެވެ. 2023 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ 7 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން މި އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހާ ހަމައަށް ޔަހޫދީން ޣައްޒާއަށް ދިން ޢުދުވާނީ ޙަމަލާތަކުގައި 69,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ޝަހީދުވެފައިވާ ކަމަށް ރިޕޯޓުތައް ބުނެއެވެ. މިފަދަ ބޮޑު އިންސާނީ ކާރިސާއެއް ހިނގަމުންދާއިރު، ޖަރުމަނުވިލާތުން އަލުން ހަތިޔާރު ވިއްކުމަށް ނިންމުމަކީ، އެ ޤައުމު މި ޖަރީމާތަކުގައި ޔަހޫދީންގެ ބައިވެރިއެއްކަން ސާބިތުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. ޖަރުމަނުން ފޯރުކޮށްދޭ ހަތިޔާރުތަކަކީ، ޣައްޒާގެ ރައްޔިތުންގެ ލޭ އޮހޮރުވުމަށް ބޭނުންކުރާ ވަސީލަތްތަކެކެވެ.
ޖަރުމަނުވިލާތުން ޔަހޫދީންނަށް ހަތިޔާރު ވިއްކުމުގެ ނިންމުން އަލުން ފެށުމަކީ، އިންސާނިއްޔަތަށް ކުރާ އިޙްތިރާމަށް ވުރެ ބޮޑަށް ސިޔާސީ އަދި އަސްކަރީ ގުޅުންތަކަށް އިސްކަންދޭކަން ހާމަކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. ޣައްޒާގެ ހާލަތު ގޯސްވެ، ބައިނަލްއަޤްވާމީ ފާޑުކިޔުންތައް އަމާޒުވެފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައި، ޖަރުމަނުން މިފަދަ ނިންމުމެއް ނިންމުމުން، އެ ޤައުމަކީ ޔަހޫދީންގެ ޢުދުވާނީ ޢަމަލުތަކުގެ އެންމެ އިސް ބައިވެރިއެއްކަން އިތުރަށް ކަށަވަރުވެގެންދެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ޖަރުމަނުގެ ބައިނަލްއަޤްވާމީ މަޤާމަށް ބޮޑެތި ސުވާލުތަކެއް އުފެދިގެންދެއެވެ.
